by Q: কৈশোৰ কাল কাক বোলে?(What is adolescence?)
কৈশোৰ কাল (লেটিন: adolescere ‘পৰিপক্ক’) হৈছে শাৰীৰিক আৰু মানসিক বিকাশৰ এক পৰিৱৰ্তনশীল পৰ্যায় যি সাধাৰণতে যৌৱনকালৰ পৰা প্ৰাপ্তবয়স্ককাললৈকে (সাধাৰণতে সংখ্যাগৰিষ্ঠ বয়সৰ সৈতে মিল থকা) সংঘটিত হয়। কৈশোৰ বয়স সাধাৰণতে কিশোৰ বয়সৰ লগত জড়িত যদিও ইয়াৰ শাৰীৰিক, মানসিক বা সাংস্কৃতিক প্ৰকাশ আগতেই আৰম্ভ হ’ব পাৰে বা পিছত শেষ হ’ব পাৰে। সাধাৰণতে যৌৱনকাল আৰম্ভ হয় প্ৰাক-কিশোৰ কালত, বিশেষকৈ মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত। শাৰীৰিক বৃদ্ধি (বিশেষকৈ পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰত) আৰু জ্ঞানমূলক বিকাশ কিশোৰ-কিশোৰীৰ পাছতো বিস্তৃত হ’ব পাৰে। বয়সে কৈশোৰৰ এটা মোটামুটি চিহ্নহে প্ৰদান কৰে আৰু পণ্ডিতসকলে ইয়াৰ নিৰ্দিষ্ট সংজ্ঞাৰ ওপৰত একমত হোৱা নাই। কিছুমান সংজ্ঞা ১০ বছৰৰ পৰাই আৰম্ভ হয় আৰু ২৬ বছৰৰ পিছত শেষ হয়।বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ সংজ্ঞাই আনুষ্ঠানিকভাৱে কিশোৰক ১০ৰ পৰা ১৯ বছৰৰ ভিতৰৰ কোনোবা বুলি নিৰ্ধাৰণ কৰে।
For 1-3 Marks: জীৱনৰ যিটো কালত শাৰীৰিক পৰিবৰ্তন ঘটি পৈণত প্ৰজনন প্ৰাপ্তি হয় সেই কালচোৱাকে কৈশোৰ কাল বোলে । কৈশোৰ কাল সাধাৰণতে ১০–১১ বছৰৰ পৰা আৰম্ভ হৈ ১৮-১৯ বছৰ বয়স পৰ্যন্ত চলি থাকে ।
কৈশোৰ প্ৰাপ্তি: অষ্টম শ্ৰেণীৰ বিজ্ঞান
Table of Contents
- অন্তঃ স্ৰাৱী গ্ৰন্থিয়ে দেহৰ পৰিবৰ্তনৰ বাবে নি: সৰণ কৰা পদাৰ্থ সমূহক কি নামেৰে নাম কৰণ কৰা হৈছে ?
Ans: অন্তঃ স্ৰাৱী গ্ৰন্থিয়ে দেহৰ পৰিবৰ্তনৰ বাবে নি: সৰণ কৰা পদাৰ্থ সমূহক হৰ্মন নামেৰে নাম কৰণ কৰা হৈছে ।
2. মাহেকীয়া ঋতু চক্ৰ কি ? ব্যাখ্যা কৰা ।
মহিলাৰ প্ৰজনন ক্ষমতা প্ৰায় ১০-১২ বছৰৰ পৰাই আৰম্ভ হয় । অৰ্থাৎ প্ৰজনন প্ৰাপ্তি হোৱাৰ পৰাই আৰম্ভ হয় । এই ক্ষমতা প্ৰায় ৪৫ – ৫০ বছৰলৈ চলি থাকে । প্ৰজনন ক্ষমতা প্ৰাপ্তিৰ পৰাই ডিম্বানু গঠন হৈ পুৰঠ হবলৈ ধৰে । প্ৰায় ২৮ ৰ পৰা ৩০ দিনৰ ভিতৰত একোটা পুৰঠ ডিম্বানুৰ নি:সৰণ হয় ।
এই সময়ত যদিহে ডিম্বানু নিষেচিত হয়, ই জৰায়ুৰ বেৰত লাগি ধৰে আৰু জৰায়ুৰ বেৰ ডাঠ হৈ তাত বিকশিত হবলৈ ধৰে । এই অৱস্থাক গৰ্ভৱতী অৱস্থা বোলে । যদি ডিম্বানু নিষেচিত নহয় তেন্তে ডিম্বাশয়ৰ পৰা ওলোৱা ডিম্বানু, জৰায়ুৰ ডাঠ আৱৰণ আৰু ৰক্ত নলীকাৰ সৈতে শৰীৰৰ বাহিৰলৈ ওলাই আহে ।
ইয়াৰ ফলত ৰক্তক্ষৰণ হয় । ইয়াকে মাহেকীয়া ঋতু চক্ৰ বোলে ।
3. যৌৱন প্ৰাপ্তিৰ সময়ত হোৱা দেহৰ পৰিবৰ্তন সমূহৰ তালিকা কৰা ।
যৌৱন প্ৰাপ্তিৰ সময়ত হোৱা দেহৰ পৰিবৰ্তন সমূহ হল –
- শৰীৰৰ উচ্চতা বৃদ্ধি ।
- শাৰীৰিক আকৃতিৰ পৰিবৰ্তন ।
- মাতৰ পৰিবৰ্তন ।
- তৈল গ্ৰন্থিৰ বৰ্দ্ধিত ক্ৰিয়া ।
- শাল মইনা ওলোৱা ।
- যৌনাংগৰ বিকাশ ।
- মানসিক, বৌদ্ধিক আৰু আৱেগিক পৰিপক্কতা প্ৰাপ্তি ।
- গৌণ চৰিত্ৰ যেনে – লৰাৰ দাড়ি গোফ গজা, ছোৱালীৰ স্তনৰ বিকাশ, ডিম্বানু আৰু শুক্ৰানু নামৰ জনন কোষ গঠন আদি ।
4. অন্তঃ স্ৰাৱী গ্ৰন্থি সমূহ আৰু নি:সৰণ কৰা হৰম‘ন নামৰ এখন তালিকা দুটা স্তম্ভত প্ৰস্তুত কৰা ।
Ans: অন্তঃ স্ৰাৱী গ্ৰন্থিৰ নাম বোৰ হল –
- পিটুইটাৰী
- থাইৰয়ড
- এডৰিনেল
- অগ্ন্যাশয়
নি:সৰণ কৰা হৰম’নৰ নাম হল –
- টেষ্ট’ষ্টেৰণ ( পুৰুষ ) আৰু ইষ্ট্ৰ’জেন ( মহিলা ) বৃদ্ধি হৰম’ন
- থাইৰ’ক্সিন
- এড্ৰেনেলিন
- ইনচুলিন
5. যৌন হৰমন কি ? সেইবোৰক কিয় এনে নাম দিয়া হল ? সেই হৰমন বোৰৰ কাৰ্যৰ বৰ্ণনা কৰা ।
Ans: অণ্ডাশয় আৰু ডিম্বাশয়ৰ পৰা নি: সৰিত হৰমনক যৌন হৰমন বোলে । ডিম্বাশয়ে স্ত্ৰী হৰমন বা ইষ্ট্ৰ’জেন আৰু অণ্ডাশয়ে পুং হৰমন বা টেষ্ট’ষ্টেৰণ নি:সৰণ কৰে । টেষ্ট’ষ্টেৰণ বা পুং হৰমনৰ কাৰ্য হল – ই লৰাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰজনন ক্ষমতাত সহায় কৰে ।
মুখ মণ্ডলত দাড়ি, গোফ গজায় । কাষলতি, বুকু আৰু গুপ্ত স্থানটো চুলি গজায় । ইষ্ট্ৰ’জেন বা স্ত্ৰী হৰমনে ছোৱালীৰ স্তনৰ বিকাশ ঘটায় । স্তনত দুগ্ধ নিঃসৰণ গ্ৰন্থি উৎপন্ন কৰে ।
উপযুক্ত উক্তিটো বাছি উলিওৱা ।
ক) কিশোৰ – কিশোৰী সকল আহাৰ সম্পৰ্কে সচেতন হোৱা উচিত, কিয়নো –
- ১) উপযুক্ত খাদ্যই মগজুৰ বিকাশত সহায় কৰে ।
- ২) শৰীৰত হৈ থকা দ্ৰুত বৃদ্ধিৰ বাবে উপযুক্ত আহাৰৰ প্ৰয়োজন ।
- ৩) কিশোৰ – কিশোৰী সকলৰ সদায় ভোক বেছি ।
- ৪) কিশোৰ – কিশোৰী সকলৰ স্বাদ মুকুল অধিক সক্ৰিয় ।
Ans: ২) শৰীৰত হৈ থকা দ্ৰুত বৃদ্ধিৰ বাবে উপযুক্ত আহাৰৰ প্ৰয়োজন ।
খ) মহিলাৰ প্ৰজননৰ বয়স আৰম্ভ হয় তেতিয়া –
- ১) যেতিয়া মাহেকীয়া ঋতু চক্ৰ আৰম্ভ হয় ।
- ২) যেতিয়া স্তনৰ বিকাশ হয় ।
- ৩) যেতিয়া দেহৰ ওজন বাঢ়ে ।
- ৪) যেতিয়া ওখ হয় ।
Ans: ১) যেতিয়া মাহেকীয়া ঋতু চক্ৰ আৰম্ভ হয় ।
গ) কিশোৰ – কিশোৰীৰ যথোপযুক্ত আহাৰ সামগ্ৰী হল –
- ১) চিপছ, চাওমিন, ক‘ক ।
- ২) ৰুটি, দাইল, শাক – পাচলি ।
- ৩) ভাত, চাওমিন, বাৰ্গাৰ ।
- ৪) শাক – পাচলি যুক্ত কাটলেট, চিপছ আৰু নেমুৰ ৰস ।
Ans: ২) ৰুটি, দাইল, শাক – পাচলি ।
চমু টোকা লিখা –
ক) ডিঙিৰ ঘটিকা ।
প্ৰজনন ক্ষমতা প্ৰাপ্তিৰ সময়ত স্বৰ যন্ত্ৰৰ বৃদ্ধি হবলৈ ধৰে । লৰাৰ ক্ষেত্ৰত স্বৰ যন্ত্ৰ বোৰ ডাঙৰ হয় । লৰাৰ বৰ্দ্ধিত স্বৰ যন্ত্ৰৰ গ্ৰীবা অঞ্চলত বাহিৰলৈ বাঢ়ি অহা অংশ টোক ডিঙিৰ ঘটিকা বোলে ।
খ) গৌণ লিংগ চৰিত্ৰ ।
অণ্ডাশয় আৰু ডিম্বাশয় হল প্ৰজনন অংগ । এই অংগ সমূহে যথা ক্ৰমে শুক্ৰানু আৰু ডিম্বানু নামৰ জনন কোষ উৎপন্ন কৰে । প্ৰজনন ক্ষমতা প্ৰাপ্তিৰ সময়ত ছোৱালীৰ স্তনৰ বিকাশ হয় আৰু লৰাৰ মুখ মণ্ডলত দাড়ি আৰু গোফ গজে ।
এই লক্ষণ সমূহৰ দ্বাৰা লৰা আৰু ছোৱালীৰ মাজত পাৰ্থক্য নিৰ্দ্ধাৰণ কৰিব পাৰি বাবে এই চৰিত্ৰ সমূহক গৌণ লিংগ চৰিত্ৰ বুলি কোৱা হয় । লৰাৰ বুকু অংশত নোম গজে । লৰা আৰু ছোৱালীৰ উভয়ৰে বাহুৰ তলত আৰু গুপ্তাংগত নোম গজে ।
গ) জন্ম পূৰ্বক লিংগ নিৰ্নয় ।
উত্তৰ:- মানুহৰ দেহৰ প্ৰতি কোষৰ কোষ কেন্দ্ৰত থকা ক্ৰম’জ’মৰ সংখ্যা ২৩ যোৰ । এই ক্ৰম’জ’মক যৌন ক্ৰম’জ’ম বা X আৰু Y বুলি নামাকৰণ কৰা হয় ।
মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত দুডাল X ক্ৰম’জ’ম আৰু পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰত এডাল X আৰু এডাল Y ক্ৰম’জ’ম থাকে । জনন কোষ (শুক্ৰানু আৰু ডিম্বানু ) বোৰত এযোৰ ক্ৰম’জ’ম থাকে । নিষিক্ত নোহোৱা ডিম্বানুত মাত্ৰ এডাল X ক্ৰম’জ’ম থাকে, কিন্তু শুক্ৰানুবোৰত দুই প্ৰকাৰৰ ক্ৰম’জ’ম থাকে ।
X ক্ৰম’জ’ম যুক্ত এটা শুক্ৰানুৱে ডিম্বানুক নিষিক্ত কৰিলে তাৰ পৰা সৃষ্টি হোৱা যোজন কোষ টোত যদি দুয়ো ডাল X ক্ৰম’জ’ম হয়, তেতিয়া যোজন কোষটো কন্যা সন্তানলৈ বিকশিত হব । যদি শুক্ৰানুৱে ডিম্বানুক নিষেচিত কৰোঁতে তাত X আৰু Y দুয়ো ডাল ক্ৰম’জ’ম থাকে, তেন্তে যোজন কোষটো পুত্ৰ সন্তানলৈ বিকশিত হব ।
গতিকে দেখা যায় যে পিতৃৰ যৌন ক্ৰম’জ’মে জন্ম হব লগা শিশুৰ লিংগ নিৰ্নয় কৰে । মাতৃৰ এই ক্ষেত্ৰত কোনো ভূমিকা নাই ।
শব্দ – শৃংখল পূৰ কৰা –
১) এড্ৰিনেল গ্ৰন্থিয়ে নি:সৰণ কৰা হৰমন ।
Ans: এড্ৰিনেলিন ।
২) স্ত্ৰী – হৰমন ।
Ans: ইষ্ট্ৰোজেন ।
২) অগ্ন্যাশয় গ্ৰন্থিয়ে নি:সৰণ কৰা হৰমন ।
Ans: ইনছুলিন ।
৩) এবিধ নলিকা যুক্ত গ্ৰন্থি ।
Ans: ঘৰ্ম
৩) লৰাৰ বৰ্দ্ধিত স্বৰ যন্ত্ৰ বৃদ্ধিৰ বাবে গ্ৰীবা অঞ্চলৰ বাহিৰলৈ বাঢ়ি অহা এটা অংশ ।
Ans: ঘটিকা ।
৪) অন্তঃ স্ৰাৱী গ্ৰন্থিয়ে নি:সৰণ কৰা দ্ৰব্য ।
Ans: হৰমন ।
৫) উপযুক্ত অনুপাতত প্ৰটিন, কাৰ্বোহাইড্ৰেট, চৰ্বী আৰু ভিটামিন থকা আহাৰ ।
Ans: সুষম ।
৬) ইনছুলিন হৰমণৰ অভাৱত হোৱা ৰোগ ।
Ans: মধুমেহ ।
৭) সুষম আহাৰত থকা এবিধ উপাদান ।
Ans: ভিটামিন ।
7. মগজুৰ লগত সংলগ্ন থকা এবিধ গ্ৰন্থি যিয়ে হৰমন নি:সৰণ কৰে ।
Ans: পিটুইটাৰী ।
অতিৰিক্ত প্রশ্নোত্তৰ(Additional Question Answers)
- মানুহৰ জীৱনৰ বয়সৰ বিভিন্ন পর্যায়কালবোৰ কি কি?
Ans: মানুহৰ জীৱনৰ বয়সৰ বিভিন্ন পর্যায়বোৰ হ’ল — শিশুকাল, কৈশোৰ কাল, যুবকাল, বানপ্রস্থ কাল, বৃদ্ধ কাল আৰু সন্যাস কাল।
2. শিশু আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক অৱস্থাৰ মাজৰ অৱস্থাৰ নাম কি?
Ans: শিশু আৰু প্ৰাপ্তবয়স্কৰ মাজৰ অৱস্থা হ’ল কৈশোৰ অৱস্থা।
3. কৈশোৰ কালৰ বয়সৰ সীমা কি?
Ans: 11 বছৰৰ পৰা 18-19 বছৰ।
4. নাবালক অৱস্থা কোন সময় চোৱাত ধৰা হয়?
Ans: 13 ৰ পৰা 19 বছৰলৈ।
5. ছোৱালী আৰু ল’ৰাৰ মাজত কাৰ কৈশোৰ কাল আগতে আৰম্ভ হয়?
ans: ছোৱালীৰ (1 বা 2 বছৰৰ আগতে) ।
![ক্ষাৰক কাক বোলে?[What is Base?]](https://www.hertrust.in/wp-content/uploads/2023/12/her-trust-.-in-16-1.jpg "ক্ষাৰক কাক বোলে?[Base] 5")