চেগুন গছৰ বৈজ্ঞানিক নাম কি ?

চেগুন গছৰ বৈজ্ঞানিক নাম

চেগুন গছ

চেগুন গছ (Eng: Teak) (বৈজ্ঞানিক নামঃTectona grandis) হৈছে Lamiaceae পৰিয়ালৰ এবিধ ক্ৰান্তীয় কাঠফুলা (tropical hardwood) প্ৰজাতি। ই এবিধ বৃহত্, পৰ্ণপাতী গছ, যি মিশ্ৰিত কঠিন কাঠৰ বনাঞ্চলত দেখা যায়। চেগুন গছৰ শাখা-প্ৰশাখাৰ শেষৰ ফালে ঘন গোট (পেনিকল)ত সজা সৰু সৰু সুগন্ধিযুক্ত শ্বেত ফুল থাকে। এই ফুলবোৰত দুয়ো প্ৰকাৰৰ প্ৰজনন অংগ (সম্পূৰ্ণ ফুল) থাকে। সেউজীয়া গছৰ ডাঙৰ ডাঙৰ কাগজী পাতবোৰ প্ৰায়ে তলৰ ফালে চুলি থাকে। টীয়কৰ কাঠত নতুনকৈ হালধি ঢালিলে চামৰাৰ দৰে গোন্ধ পোৱা যায় আৰু ইয়াৰ স্থায়িত্ব আৰু পানী প্ৰতিৰোধৰ বাবে বিশেষভাৱে মূল্য পোৱা যায়। এই কাঠৰ ব্যৱহাৰ নৌকা নিৰ্মাণ, বহিৰাগত নিৰ্মাণ, ভেঁকো-ভাওনা, আচবাব-পত্ৰ, কাৰুকাৰ্য, বাঁহ-বেতৰ আৰু বিভিন্ন সৰু-বৰ প্ৰকল্পত কৰা হয়।

টেকটোনা গ্ৰেণ্ডিছ (চেগুন গছ) দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়া, প্ৰধানকৈ বাংলাদেশ, ভাৰত, ইণ্ডোনেছিয়া, মালয়েছিয়া, ম্যানমাৰ, থাইলেণ্ড আৰু শ্ৰীলংকাৰ থলুৱা উদ্ভিদ, কিন্তু আফ্ৰিকা আৰু কেৰিবিয়ানৰ বহু দেশত ইয়াৰ প্ৰাকৃতিককৰণ আৰু খেতি কৰা হয়। ম্যানমাৰৰ চাহ বনাঞ্চলত বিশ্বৰ প্ৰায় অৰ্ধেক প্ৰাকৃতিকভাৱে পোৱা যায়।আণৱিক অধ্যয়নৰ পৰা দেখা যায় যে চাকিৰ জিনীয় উত্পত্তিৰ দুটা কেন্দ্ৰ আছে: এটা ভাৰতত আৰু আনটো ম্যানমাৰ আৰু লাওছত।

চেগুন গছৰ বিষয়ে সবিশেষ

চেগুন গছ হৈছে 40 মিটাৰ (131 ফুট) উচ্চতালৈকে ডাঙৰ পৰ্ণপাতী গছ, যাৰ শাখা-প্ৰশাখা ধূসৰৰ পৰা ক’লা-বাদামী ৰঙৰ হয়, যি উচ্চ মানৰ কাঠৰ বাবে জনা যায়। ইয়াৰ পাতবোৰ ডিম্বাকৃতিৰ পৰা ডিম্বাকৃতিৰ হয়, 15-45 ছেঃমিঃ (5.9-17.7 ইঞ্চি) দীঘল আৰু 8-23 ছেঃমিঃ (3.1-9.1 ইঞ্চি) বহল হয়, আৰু 2-4 ছেঃমিঃ (0.8-1.6 ইঞ্চি) দীঘল মজবুত পেটিউলত ধৰা হয়। লিফ মাৰ্জিন সম্পূৰ্ণ হয়।

চেগুন গছৰ বৈজ্ঞানিক নাম

সুগন্ধি শ্বেত ফুল 25-40 ছেঃমিঃ (10-16 ইঞ্চি) দীঘলে 30 ছেঃমিঃ (12 ইঞ্চি) বহল পেনিকলেৰে জুনৰ পৰা আগষ্টলৈকে উত্পন্ন হয়। ক’ৰোলা নলী 2.5-3 মি.মি. দীঘল আৰু 2 মি.মি. বহল ওখ ওখ ল’ব পৰা হয়। টেক্টোনা গ্ৰেণ্ডিছৰ ফল ছেপ্টেম্বৰৰ পৰা ডিচেম্বৰলৈকে থাকে; ফলসমূহ গ্লোব’জ আৰু 1.2-1.8 ছেঃমিঃ ব্যাসৰ হয়।[7] ফুলবোৰ দুৰ্বলভাৱে প্ৰ’টেণ্ড্ৰ’জ হয় য’ত পৰাগকণিকাবোৰ পৰিপক্কতাত কলঙ্কিত হোৱাৰ আগতে থাকে আৰু ফুল খোলাৰ কেইঘণ্টামানৰ ভিতৰতে পৰাগপাত হয়।[8] এই ফুলসমূহ মূলতঃ এণ্ট’ম’ফিলাছ (কীট পৰাগণ) হয়, কিন্তু কেতিয়াবা কেতিয়াবা এনিমোফিলাছ (বায়ু পৰাগণ) হ’ব পাৰে।[9] 1996 চনত কৰা এক অধ্যয়নত দেখা গৈছিল যে থাইলেণ্ডত ইয়াৰ মূল পৰিসৰত প্ৰধান পৰাগণকাৰী মৌমাখিৰ প্ৰজাতি চেৰাটিনা (Ceratina) আছিল।

কাঠঃ

চেগুন কাঠৰ গাঁথনি কঠিন আৰু ৰিং ছিদ্ৰযুক্ত। আৰ্দ্ৰতাৰ পৰিমাণ অনুসৰি ইয়াৰ ঘনত্ব বেলেগ বেলেগ হয়: 15% আৰ্দ্ৰতাত ই 660 কিঃগ্ৰাঃ/মিঃ3। হৃদয় কাঠ হালধীয়া ৰঙৰ পৰা সোণালী-বাদামী ৰঙৰ হয়। সাপৰ কাঠ হালধীয়া ৰঙৰ পৰা হালধীয়া বাদামী ৰঙৰ হয়। ই সহজে হৃদকাঠৰ পৰা পৃথক হ’ব পাৰে।বয়স হোৱাৰ লগে লগে টীয়ক অন্ধকাৰ হৈ পৰে। কোন অঞ্চলৰ পৰা চাকি আনিছে তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি এক বৃহত্ ভিন্নতা থাকিব পাৰে। পুৰণি বৃদ্ধিত নতুন বৃদ্ধিতকৈ বেছি টাইট ৰিং থাকে। নতুনকৈ কাটি থোৱা কাঠত চামৰাৰ দৰে সুবাস থাকে।

চেগুন গছৰ বৈজ্ঞানিক নাম

চেগুন গছৰ ইতিহাস

টেকটোনা গ্ৰেণ্ডিছক(চেগুন গছ) প্ৰথম আনুষ্ঠানিকভাৱে কাৰ্ল লিনিয়াছ দ্য য়ংগাৰৰ দ্বাৰা 1782 চনত তেওঁৰ Supplementum Plantarum গ্ৰন্থত বৰ্ণনা কৰা হৈছিল। 1975 চনত হেৰল্ড নৰ্মান মোলডেনকে এই প্ৰজাতিৰ চাৰিটা ৰূপৰ নতুন বৰ্ণনা Phytologia নামৰ আলোচনীখনত প্ৰকাশ কৰে। মোল্ডেনকে (Moldenke) প্ৰতিটো ৰূপকে প্ৰকাৰ নমুনাৰ পৰা সামান্য পৃথক বুলি বৰ্ণনা কৰে: টি. গ্ৰাণ্ডিছ এফ. কেনেচেন্স ঘন কেনেচেণ্ট হোৱাৰ দ্বাৰা প্ৰকাৰৰ সামগ্ৰীৰ পৰা পৃথক কৰা হয়, বা চুলিত ঢাকি থোৱা, পাতবোৰৰ তলৰ ফালে, টি. গ্ৰাণ্ডিছ এফ. পিলোচুলা পাত শিৰাৰ বিভিন্ন ৰূপত থকা প্ৰকাৰৰ পদাৰ্থৰ পৰা পৃথক, টি. গ্ৰাণ্ডিছ এফ. পংকটাটা কেৱল পাতৰ তলৰ ফালে থকা ডাঙৰ শিৰাবোৰত চুলি থাকে, আৰু T. grandis f. tomentella পাতৰ তলৰ পৃষ্ঠভাগত ঘন হালধীয়া ৰঙৰ টোমেণ্টোজ চুলিৰ বাবে উল্লেখযোগ্য।

চেগুন গছৰ বৈজ্ঞানিক নাম

চেগুন গছৰ বৈজ্ঞানিক নাম কি?

চেগুন গছৰ বৈজ্ঞানিক নাম টেকটোনা গ্ৰেণ্ডিছক(Tectona grandis).

চেগুন গছ in english or চেগুন গছৰ গছৰ ইংৰাজী নাম কি?

চেগুন গছৰ গছৰ ইংৰাজী নাম Teak .

চেগুণ গছৰ ৰোপন পদ্ধতি

চেগুন গছ ওখই প্ৰায় ২০ ৰ পৰা ৩০, ৪০ প্ৰৰ্য্যন্ত হোৱা দেখা যায়। শীতৰ দিনত এই গছৰ বুঢ়া পাতবোৰ সৰি ডালবোৰ উদং হৈ পৰে আৰু বসন্তৰ আগমনৰ লগে লগে পুনৰ কুঁহিপাত মেলা দেখা যায়। এনে গছ সাধাৰণতে বালিয়া মাটি আৰু পলসুৱা আলতীয়া মাটিত স্বাস্থ্যবান হয়। ওখ পাহাৰীয়া এঢলীয়া অঞ্চলত এই গছ ৰোপন কৰিব পাৰিলে সু-ফল পোৱা যায়।

নতুন পুলিৰ বাবে গুটি সংগ্ৰহ

চেগুন গছৰ গুটি সাধাৰণতে নবেম্বৰ-ডিচেম্বৰ মাহত পুৰঠ হয়। নিৰোগী গছৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা গুটিবোৰ মাটিত এটা ডাঙৰ গাত কৰি, গুটিবোৰৰ তলত আৰু ওপৰত শুকান গোৱৰ মিহলি জাৱৰ ভালকৈ দি গাতটোৰ মুখখন ভালকৈ বন্ধ কৰিব লাগে। নিয়মিত ভাবে পানী গুটিবোৰত দিবলৈ এটি চিদ্ৰ ৰাখিব লাগে যাতে গুটিবোৰ জীপাল হৈ থাকে। এইদৰে ১৫, ১৬ দিন মান ৰাখি গুটিবোৰ গাতৰ পৰা উলিয়াই আনি মুকলি মাটিত সিচিব পাৰি।

নাইবা, নিৰোগী চেগুণ গছৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা গুটি মাজৰ ভালৰো ভাল গুটি বাচি বাচি মৰাপাটৰ বস্তাত ভৰাই গুটি ৩ দিনমান পানীত তিয়াই ৰাখিব লাগে। এনেকৈ চাৰিদিনৰ দিনা গুটিবোৰ মুকলি ঠাইত দুদিনমান ৰ’দত শুকুৱাই পুনৰ একেধৰণে বস্তাত ভৰাই আকৌ এদিনৰ বাবে পানীত তিয়াই ৰাখিব লাগে। এনেকৈ ৩, ৪ বাৰমান কৰিব লাগে। এনে পদ্ধতিৰেহে গুটিবোৰ ৰোপন কৰিবৰ বাবে সাজু কৰিব লাগে, অন্যৰ্থা গুটিবোৰ বহুদিনলৈ নগজাকৈ থাকিব বা সুপ্ত অৱস্থাত থাকিব পাৰে। এনেদৰে সাজু কৰা চেগুণৰ গুটিবোৰ লগে লগেই ৰুব নালাগে। গুটিবোৰ পুৰণি হবলৈ এবছৰমান মুকলিকৈ বতাহ পোৱাকৈ ৰাখিব লাগে। গুটিবোৰ পুৰণি হলে মুকলি মাটি এডৰাত বা ওখ এঢলীয়া ঠাই সিচিব লাগে।

শিপাৰ পৰা পুলি উৎপাদন

এই পদ্ধতিত পুৰঠ নিৰোগী পৈনত চেগুণ গছৰ পৰা শিপাৰ কিছু অংশ অনুমানিক ৮-১০ ইঞ্চিমান জোখৈ কাটিব লাগে। এতিয়া টুকুৰা শিপাৰ টুকুৰাবোৰ পলসুৱা চহোৱা ওখ ঠাইত প্ৰায় ৩-৪ ইঞ্চিমান পোত যোৱাকৈ মাটিত খুচি খুচি ৰুব লাগে। পাৰিলে মাটিত ৰোৱা শিপাবোৰৰ কাষে কাষে শুকান গোৱৰ চতিয়াই দিব লাগে। এনেকৈ ৰোৱা শিপাৰ টুকুৰাবোৰৰ ওপৰত কমেও ২০-২৫ দিন মান নিয়মিত ভাবে পুৱা গধূলি পানী যোগান ধৰিব লাগে। এই সময়খিনত শিপাৰ টুকুৰাবোৰ লৰিবলৈ দিব নালাগে বা ঠাই সলাব নালাগে। এনেকৈ প্ৰায় এমাহ মানৰ পিছত দেখা যাব যে সেইবোৰৰ মূৰত কোঁহপাত মেলিছে। কোঁহপাতবোৰ অলপ ডাঙৰ হবলৈ দিব লাগে, যাতে পাত ডাঙৰ হোৱাৰ লগে লগে নতুন শিপায়েও কিছু পৰিমানে মাটিত চানি ধৰে। তাৰ পিছত এটা এটাকৈ পাত, শিপা অহা ডালবোৰ ৩ মিটাৰ মানৰ দুৰে দুৰে ৰোপন কৰিব পাৰি। নাইবা ব্যৱসায়িক ভিত্তিত পলিথিনৰ বেগত মাটিৰে সৈত্যে ভৰাই বিক্ৰিৰ বাবে বজাৰলৈ উলিয়াই উপযুক্ত মূল্য আহৰণ কৰিব পাৰি।

এইদৰে ৰোপন কৰা পুলিবোৰৰ গুৰিত ভালকৈ মাটি চপাই দিব লাগে আৰু নিয়মিত ভাবে পানীৰ যোগান ধৰিব পাৰিলে ভাল। চেগুণ গছ খুব ধীৰগতিৰে বৃদ্ধি হয় সেয়ে পুলিবোৰ প্ৰায় ১ বছৰ মানৰ ভিতৰত ১-২ মিটাৰমান হোৱাৰ পিছত পুলিবোৰৰ তলৰ ফালৰ পাতবোৰ এটা দুটাকৈ চিঙি দিব লাগে যাতে পুলিবোৰে সোনকালে নতুন কোঁহপাত মেলিব পাৰে। এনে কৰিলে পুলিবোৰৰ বৃদ্ধিও খৰকটীয়া হোৱা দেখা যায়।

বিভিন্ন গছৰ বৈজ্ঞানিক নাম: Know More