আধুনিক অসমীয়া কবিতাৰ বৈশিষ্ট্য

আধুনিক অসমীয়া কবিতাৰ বৈশিষ্ট্য দুটা উল্লেখ কৰা।

উত্তৰঃ আধুনিক অসমীয়া কবিতাৰ বৈশিষ্ট্য দুটা হ’ল- ১) নব্য় মানৱীয় মূল্য়বোধৰ দৃষ্টিভংগীৰ মূল্য়ায়ন । ২) মাৰ্ক্সীয় দৰ্শনৰ প্ৰভাৱ ।

মুক্তক ছন্দ কি?

উত্তৰঃ প্ৰাচীন, মধ্য়যুগীয় আৰু ৰোমান্টিক কবিতাৰ দৈহিক গঠন আছিল যৌগিক ছন্দ সজ্জা । এই যৌগিক ছন্দ সজ্জাৰ পৰা নতুন কবিতাই আতৰি আহি মুক্তক আৰু স্পন্দিত গদ্য় ছন্দক কবিতাৰ বাবে গ্ৰহণ কৰিলে ।

আধুনিক সম্পৰ্কে লিখা।

উত্তৰঃ আধুনিক কবিতাৰ স্বৰূপ ১৯৪০ চন মানৰ পৰা আৰম্ভ হয় । ৰোমান্টিক কবিতাৰ গতি-প্ৰকৃতিৰ ৰূপৰেখা, চিন্তা ধাৰণা এই সময়ছোৱাৰ পৰা সলনি হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে । অসমীয়া কবিতাৰ গতি-প্ৰকৃতিৰ পৰিৱৰ্তনৰ ক্ষেত্ৰত ইৰোপীয় ঐতিহাসিক, উদ্য়োগিক, বিপ্লৱৰ কিছু ঘটনাৰ প্ৰভাৱৰ ফলত ৰোমান্টিক কবিতাৰ চাৰিওবেৰৰ পৰা ওলাই আহি আধুনিক কবিতাই আত্ম প্ৰকাশ কৰিবলৈ ল’লে ।

         দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ প্ৰভাৱে আধুনিক অসমীয়া কবিতাৰ ইতিহাসত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলালে । ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন তথা সাম্য়বাদী ভাবাদৰ্শৰ প্ৰভাৱত মানুহৰ দৈনন্দিন জীৱন ধাৰা পৰিৱৰ্তন হোৱাৰ কাৰণে অসমীয়া ৰোমান্টিক কবিতাৰ ভাবৰাশিও পৰিৱৰ্তন হ’ল । বিশ্বযুদ্ধৰ প্ৰভাৱত মানুহৰ বিশ্বাসহীনতা, দ্বিধা, সংশয়ৰ ফলত ৰোমান্টিক কবিসকলক কল্পনা জগতখনৰ পৰা আঁতৰাই বাস্তৱ জগতলৈ আনিলে । ইপিনে ভাৰতবৰ্ষৰ সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষ আৰু আনপিনে বঙ্গদেশৰ দুৰ্ভিক্ষৰ ভয়াবহ ছবিয়ে কবিসকলক ব্য়ক্তিগত তথা সমাজ জীৱনৰ সামগ্ৰিক দিশ নতুন দৃষ্টিভংগীৰে চাবলৈ শিকালে । ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য়বাদী কবলৰ পৰা ভাৰতবৰ্ষই স্বাধীনতা লাভ কৰাৰ লগে লগে ভাৰতীয় ৰাজনৈতিক ব্য়ক্তিসকলৰ ভোগবাদী মানসিকতাৰ ফলত প্ৰকৃত গণতান্তিক মূল্য়বোৰৰ অৱক্ষয়ৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হৈছিল ।   

আধুনিক কবিতাৰ পটভূমি

আধুনিকতাবাদ ধাৰণা পশ্চিমীয়া সাহিত্য চিন্তা-চৰ্চ্চাৰ ধাৰাৰ পৰা অসমীয়া সাহিত্যলৈ আহিছে । Frank Kermode য়ে আধুনিক শব্দটোৰ ইতিহাস লিখিবলৈ যত্ন কৰিছে । আধুনিক শব্দটোৰ অৰ্থ দুই ধৰণে নিৰ্ণয় কৰিছে । এটা অৰ্থ কালগত আৰু আনটো প্ৰকৃতিগত বা স্থানগত । সংস্কৃতৰ পৰা অসমীয়া আধুনিক শব্দটোৰ মূল ‘অধূনা’ ইংৰাজী Modernশব্দটোৰ মূল লেটিন Modo । এই দুয়োটাই শব্দৰ অৰ্থ ‘এতিয়া’ বা ‘সম্প্ৰতি’ । সেয়ে পোনপটীয়া অৰ্থত আধুনিক সাহিত্ক এতিয়াৰ সাহিত্য বা সাম্প্ৰতিক সাহিত্য বুলি ক’ব পাৰি । বিংশ শতাব্দীৰ ইংৰাজ কবি Robert Bridges য়ে আধুনিক কবিতাক ‘কালনিৰপেক্ষ’ বুলি কৈছে । ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰেও ‘আধুনিকতা’ ক্ষেত্ৰত কবিতাক ‘কালনিৰপেক্ষ’বুলি কৈছে । ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰেও ‘আধুনিকতা’ ক্ষেত্ৰত এনে ধাৰণা পোষণ কৰি আধুনিক কাব্য় প্ৰৱন্ধত লিখিছে “আধুনিকতা কালৰ নহয় ভাৱৰহে আৰু শাশ্বতভাৱে আধুনিক শব্দটো ব্য়ৱহাৰ কৰিছে । আচলতে  আধুনিকতাবাদ এটা বিশেষ কালৰ বিশেষ শিল্পী-সাহিত্যিকৰ মাজত হোৱা এটা শিল্প আন্দোলন বুলি ক’ব পাৰি ।’

আধুনিক কবিতাৰ বিষয়বস্তু

অসমীয়া কবিতাৰ আধুনিকতাৰ বাবে কুৰি শতিকাৰ চতুৰ্থ দশকটো বিশেষভাৱে উল্লেখনীয় । পৃথিৱীৰ ইউৰোপ, আমেৰিকা আৰু অন্য়ান্য় দেশৰ কবিতাৰ বিষয়বস্তু আৰু আংগিকৰ অভিনৱত্বৰ প্ৰভাৱ অসমীয়া আধুনিক কবিতাৰ ক্ষেত্ৰখনলৈ প্ৰৱাহিত হ’ল । ইয়াৰ ফলস্বৰূপে কবিতাৰ বিষয়বস্তু আৰু আংগিকতাৰ এক আমূল পৰিৱৰ্তন হৈ আধুনিক অসমীয়া কবিতাই বিশেষ ৰূপত বিস্তৃতি লাভ কৰিবলৈ অগ্ৰসৰ হ’ল । বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তিবিদ্য়াৰ ফলত মানুহৰ চিন্তা-চৰ্চা, ধ্য়ান-ধাৰণা, নিত্য় নতুন নতুন ভাৱনা আৰু সমাজৰ বাস্তবানুগত দৃষ্টিভংগীৰে আধুনিক অসমীয়া কবিতাৰ ৰূপ পাবলৈ ধৰিলে ।

      ৰোমান্টিক কবিতাৰ বিষয়বস্তু, শব্দচয়ন, ৰচনাৰীতি, ছন্দ প্ৰয়োগ, মানসচিত্ৰ আদি দৃষ্টিভংগীৰ সকলো পুৰণি কাব্য়ৰীতিৰ পৰা আধুনিক অসমীয়া কবিসকলে আঁতৰি আহি কবিতা ৰচনা কৰিবলৈ ধৰিলে ।

      আধুনিক যুগ নানা সমস্য়াকেন্দ্ৰিক, প্ৰশ্ন, দ্বিধা, সন্দেহ, শংকা, যুক্তিবাদী, প্ৰযুক্তিবাদী আৰু বৈজ্ঞানিক দৃষ্টিভংগীৰ যুগ । ৰোমান্টিক বা ৰমন্য়াবাদৰ চৰাই-চিৰিকতি, ফুল-প্ৰকৃতি, বসন্ত, প্ৰেম-প্ৰীতি, কল্পনা, সৌন্দৰ্য্য়বোধ, নাৰীৰূপ আদিৰ ৰূপচিত্ৰ আধুনিক কবিতাত পৰিহাৰ কৰা হৈছে । 

আধুনিক অসমীয়া কবিতাৰ বৈশিষ্ট

আধুনিক অসমীয়া কবিতাৰ বাবে কুৰি শতিকাৰ চতুৰ্থ দশকটো এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ সময় । দ্বিতীয় মহাযুদ্ধই নতুন যুগৰ বাৰ্তা, নতুন চেতনা, সামাজিক পৰিৱৰ্তনৰ নতুন সূচনা কঢ়িয়াই আনিলে । এই সময়ছোৱাত আধুনিক অসমীয়া কবিতাত নব্য়ানুভূতিৰ সঞ্চাৰ হয় । এই নব্য়ানুভূতিয়ে ৰোমান্টিক কবিতাৰ ধাৰাৰ পৰা আতৰাই আনি এক নতুন মৰ্যাদা দিলে । উদয়মান কবিসকলে ৰোমান্টিক কবিতাৰ বিষয়বস্তু, ভাৱ-বিলাস, ধ্য়ান-ধাৰণাৰ আতিশয্য়ৰ পৰা আঁতৰি অৰ্থাৎ এইবোৰ পৰিহাৰ কৰি বাস্তৱতাৰ ভেটিত নতুন নতুন বিষয়বস্তু আৰু ভাবধাৰাক লৈ নতুন কবিতাৰ ধাৰা ‘জয়ন্তী’  কাকতৰ যোগেদি প্ৰকাশ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিলে । ‘জয়ন্তী’ পছোৱা, ৰামধেনু কাকতত আধুনিক কবিতাৰ আঙ্গিক আৰু বিষয়বস্তুৰ পৰিৱৰ্তন হ’ল আৰু অসমীয়া কবিতাৰ দিগন্ত বহুধা ধাৰাত বিস্তৃত হৈ পৰিল । আধুনিক কবিতাৰ পথাৰখন বহল । নতুন নতুন ভাব, চিন্তা, নতুন অভিজ্ঞতা, জগতৰ প্ৰতি বাস্তৱানুগত দৃষ্টিভংগী সোমাই পৰি অসমীয়া কবিতাৰ বোঁৱতীত যি নতুন লহৰ তুলিলে তাৰ নামেই আধুনিক কবিতা । ৰোমান্টিক কবিতাৰ বিষয়বস্তুৰ সলনি নতুন কবিতাত জগতৰ উন্মুক্ত বায়ু লগাকৈ মনৰ সকলো দুৱাৰ-খিৰিকি খুলি ৰখাটো আধুনিক কবিতাৰ ধৰ্ম হৈ পৰিল ।

আধুনিক কবিতাৰ ভাষা

সাহিত্যৰ পথাৰ খনত বিচৰণ কৰা অনেক মানুহৰ কবিতা লিখিবলৈ মন নোযোৱা নহয় । সাহিত্য় জগতৰ বহুতেই আকৌ কবিতা লিখে । কিন্তু মন গ’লেই কবিতা লিখিব নোৱাৰে । কবিতা হ’ল অন্তৰ বা হৃদয়ৰ পৰা স্বতঃস্ফুত নিগৰি অহা আবেগ-অনুভূতি । এই আৱেগ-অনুভূতিক লেখকসকলে কাব্য়িক ৰূপ দিয়ে । কবিতাৰ কাব্য়িক ৰূপটোৱে মূল কথা । কবিতাৰ ৰূপ দিবলৈ গ’লে ভাষা, শব্দ আদিৰ সুবিন্য়স্ত হোৱা প্ৰয়োজন । ভাষা আৰু শব্দ প্ৰয়োগৰ ফলত অনেক কবিতা উৎকৃষ্ট কবিতাৰ শ্ৰেণীলৈ পৰ্যবতি হয় ।

      কবিতাৰ ভাষাৰ ৰূপ নিৰ্ণয় কৰিবলৈ তাৰ অভিধানিক, কাব্য়বিন্যাসগত ৰূপ, অলংকাৰ, ছন্দ আদিৰ বিষয়ে সবিশেষ অধ্যয়নৰ প্ৰয়োজন । সৃজনশীল কবিৰ কবিতাৰ ৰূপটোক বিশ্লেষণাত্মক বৈয়াকৰণিক ভাষালৈ ৰূপান্তৰ কৰাৰ চেষ্টা কৰিব লাগিব । সৃষ্টিশীল কবিসকলে কবিতাৰ প্ৰতীকীয় ৰূপত তাৎপৰ্য, ভাষাৰ ছান্দসিক অনুৰণন আৰু কবি মনৰ অৱচেতন জগতত ধৰা দিয়া উপাদানসমূহৰ যৰ্থাযথ বিশ্লেষণ কৰা নিশ্চিত ।

আধুনিকতাবাদৰ মতামত

• Hurry Levin ৰ মতে আধুনিকতাবাদৰ এটা প্ৰধান বিষয় হ’ল আপোচহীন বৌদ্ধিকতা ।
• Monroe K. Spearsৰ মতে সৰ্বাত্মক অবিশ্বাসত নিমগ্ন হোৱা মানসিক স্থিতি ।
• William K. Brazil jr. ৰে কৈছে ব্য়ক্তিসত্ত্বাৰ ওপৰত গুৰুত্ব । নিসংগতা আৰু বিচ্ছিন্নতাবোধ, সৰ্বব্য়াপী সংকটৰ ভীতি যাৰ সৈতে জড়িত হৈ আছে অন্বেষণৰ বোধ ।
• Maurice Beeb য়ে লিখিছে ৰীতি আনুগত্য়, অনাসক্তিৰ মনোভাৱ আৰু মীথৰ ব্য়ৱহাৰ ।
• Alan Wildৰ মতে ব্য়ক্তি আৰু বিশ্বৰ মাজত হোৱা ব্য়ৱধানৰ পৰা এক বিশেষ ধৰণৰ আইৰণি ।
• Dowe Fokkema আৰু Elrud  Ibsch ৰ মতে সচেতনতা, পৰ্যবেক্ষণ আৰু অনাসক্তি আৰু কবিতাৰ সাৰবস্তু বুলি মেটাফ’ৰৰ ওচৰত দায়বদ্ধতা ।

আধুনিক কবিতাৰ সংজ্ঞা আৰু বৈশিষ্ট্য

কবিতাৰ পৰিধি ইমান বিস্তৃত আৰু ইয়াৰ প্ৰকৃতি ইমান বিচিত্র যে একোটা সংজ্ঞাৰ মাজত ইয়াৰ সকলোবোৰ বৈশিষ্ট্য সামৰি লোৱাটো সম্ভৱ নহয় । সেইবাবেই চেইণ্ট আগষ্টানে কবিতাৰ সংজ্ঞা দিবলৈ গৈ উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে : If not asked, I know, if you ask me, I know not’ অর্থাৎ , যাৰ বিষয়ে নুসুধিলে বহুত কিবাকিবি ক’ব পাৰি , অথচ সুধিলে একো ক’ব নোৱাৰি সেয়ে কবিতা । বিভিন্ন কবি আৰু কবিতাৰ সমালোকসকলে কবিতাৰ বিষয়ে বিভিন্ন দৃষ্টিভঙ্গীৰ পৰা ভালেমান সংজ্ঞা আগবঢ়াইছে । এই সকলোবোৰ সংজ্ঞাই কম – বেছি পৰিমাণে কুঁৱলীৰ মায়াজালত আৱদ্ধ । গতিকে কবিতা সম্পর্কে এটা সর্বজনগ্রাহ্য সংজ্ঞা নিৰ্দ্ধাৰণ কৰাটো বৰ্তমানলৈ সম্ভৱ হৈ উঠা নাই । 

        ইংৰাজী ভাষাৰ অভিধান প্রণেতা ড ° জনচনৰ মতে কবিতা হৈছে ‘ ছন্দোবদ্ধ ৰচনা ’ ( Poetry is metrical composition ) । তেওঁ আৰু এখোজ আগুৱাই গৈ মন্তব্য কৰিছে । যে ‘ কবিতা হ’ল কল্পনাক যুক্তি আৰু বুদ্ধিৰে উজ্জীৱিত কৰি সত্যৰ সৈতে আনন্দৰ সমন্বয় সাধন কৰি ৰচনা কৰা এবিধ কলা । ‘ ( It is the art of writing pleasure with truth by calling imagination to the help of reason . ) । ৱৰ্ডছৱৰ্থে কবিতাৰ সংজ্ঞা নিৰূপণ কৰিবলৈ গৈ কবিতাৰ সৃষ্টি – প্ৰক্ৰিয়া সম্পর্কে দুটিমান অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা উপস্থাপন কৰিছে । তেওঁৰ মতে ‘ নিৰলাত সোঁৱৰা হিয়াৰ আবেগেই কবিতা । ‘ ( Poetry is emotion recollected in tranguility ) । তাৰ পিছতেই তেওঁ পুনৰ কৈছে ‘ উপচি উঠি আপোনা – আপুনি পাৰ বাগৰি যোৱা আবেগৰ ঢলেই কবিতা । ‘ ( Poetry is spontaneosus overflow of powerful feelings . ) মেথিউ আর্নল্ডে আকৌ কবিতাক ‘ জীৱনৰ সমালোচনা ‘ ( criticism of life ) আখ্যা দিছে ।

আধুনিক কবিতাৰ লক্ষণ

আধুনিক কবিতাৰ কেইটামান লক্ষণ হ’ল –

• প্ৰতীকধৰ্মী শব্দৰ প্ৰয়োগ
• আপাত দৃষ্টিত যিবোৰ বিষয়ক কবিতাৰ উপযুক্ত বুলি ধৰা হোৱা নাছিল, সেইবোৰৰ অন্তৰ্ভূক্তি
• অসংলগ্ন যেন লগা ভাষাৰ প্ৰয়োগ
• চলচিত্ৰধৰ্মী কলা-কৌশল
• অতি কথাৰ প্ৰয়োগ
• চিত্ৰকল্পসমূহত নাটকীয় বীজ
• ঘৰুৱা আৰু কথিত শব্দৰ প্ৰয়োগ
• ছন্দৰ শিকলি ছিঙা ৰূপ।